To już prawie 200 lat

Szkoła w Pudliszkach powstała z chwilą przejścia wsi na własność hrabiego Józefa Łubieńskiego herbu Pomian. Józef Łubieński w 1823 roku ożenił się z córką dziedzica Pudliszek, Józefiną Pruską i stał się przez ten związek prawowitym właścicielem wsi. Do tej pory dzieci uczyły się w szkole w Krobi.

Dwuklasową szkołę w Pudliszkach uruchomiono między 1825 a 1830 rokiem. Mieściła się ona w parku, we dworku na wyspie otoczonej fosą. Dworek ten rozebrano na przełomie XIX i XX wieku, pozostała fosa. Warto wspomnieć, że w tym dworku urodził się były patron szkoły podstawowej gen. Franciszek Dzierżykraj-Morawski. Wiemy, że w szkole nauczano w tym czasie następujących przedmiotów: podstaw pisania i czytania, rachowania, chrześcijaństwa oraz ogrodnictwa, rolnictwa i leczenia bydła. W dokumentach z 1829 i 1830 roku znajdują się zapisy o wynagrodzeniu dla nauczyciela. Oto ich fragment:

Działo się to w Pudliszkach. Przytomny osobiście dziedzic Jaśnie Wielmożny Józef Hrabia Łubieński powiada: przy sposobności założenia dla dóbr Pudliszkowskich tu w miejscu szkoły obiecało Dominum wydać nauczycielowi rok rocznie: sześć Talarów w gotowiźnie, sześć sążni drzewa, cztery kopy gałęzi, użytek z dwudziestu radlonek ziemi na pyrki, jednej morgi mieczy pruskich gruntu na ogród, czterech zagonów gruntu na len, pół zagona gruntu na kapustę, w lecie wolne pastwisko dla dwóch krów.

Nie wiadomo, czy był to pierwszy nauczyciel szkoły w Pudliszkach, ale w roku 1839 zatrudniony był Józef Doroszewski, a nauka odbywała się w okresie jesienno-zimowym.

W 1860 roku oddano do użytku nowy obiekt szkoły, który służy nam do dziś, choć został znacznie powiększony. W budynku znajdowały się jedna nad drugą dwie sale lekcyjne zaopatrzone w piece, oraz dwa mieszkania dla nauczycieli, też jedno nad drugim. Mieszkania mieściły się w obecnych klasach nr 2 i 3 oraz 11 i 12. W 1878 r. obok szkoły zbudowano budynki gospodarcze, spichlerz i dwa chlewiki.

Do 1883 r. uczył w szkole jeden nauczyciel. W latach 1883-1918 w szkole pracowało 2 nauczycieli. Oto nazwiska pedagogów pracujących w tych latach: Franciszek Żmudziński i jego żona Aniela, a po nich Jabczyński z Pawlowic i Bartach. Kilka lat później Alde i Poszwa. Szkoła obejmowała w tym czasie miejscowości Pudliszki, Karzec i Kokoszki, które wtedy były osobną wsią.

Ważną datą w historii szkoły jest rok 1919 - rok zwycięskiego zakończenia Powstania Wielkopolskiego. 10.01.1919, po odzyskaniu niepodległości dozór szkoły zmienił szkołę w Pudliszkach na szkołę katolicką. Do szkoły uczęszczało wówczas około 60 dzieci.

W 1919 roku, aby uzupełnić braki po zaborze pruskim, utworzono w Pudliszkach klasy dokształcające dla młodzieży pozaszkolnej.

Do 1920 roku szkoła była dwuklasowa, ale w związku z rosnącą liczbą dzieci utworzono trzy klasy i uczyło trzech nauczycieli.

Dynamiczny rozwój wsi, a co za tym idzie też szkoły, rozpoczyna się w 1920 r., gdy właściciel Majątku Pudliszki, Stanisław Fenrych buduje fabrykę konserw.

Szkoła otrzymywała od Stanisława Fenrycha wiele darów rzeczowych, pomocy naukowych, dodatków do posiłków, a w wakacje rzemieślnicy zatrudnieni w fabryce naprawiali ławki i malowali klasy na koszt fabryki.

Przed II wojną światową kierownikiem szkoły był Franciszek Busz, który zginął w Katyniu w 1941 roku. 17 września 2009 r. na cmentarzu w Pudliszkach odsłonięto pomnik Ofiar Katynia, na którym widnieje jego nazwisko.

6 września 1939 roku wojska niemieckie wkroczyły do Pudliszek. Okupanci zamknęli szkołę, urządzając w niej mieszkania prywatne dla niemieckich urzędników administracji majątku. Później w latach 1942-43 wraz z napływem Niemców, których w Pudliszkach osadzono kilkanaście rodzin, otwarto w gmachu szkolnym jednoklasową szkołę dla dzieci niemieckich.

Miejscowe dzieci nie miały w czasie okupacji możliwości uczenia się. Tajne nauczanie prowadziła pani Gertruda Trzeciakowska, która pracowała w naszej szkole kilkadziesiąt lat.

Po wyzwoleniu naszych terenów już w styczniu 1945 roku powstał Komitet Obywatelski, który zajął się uruchomieniem szkoły. Zadania tego podjęły się panie: Gertruda Trzeciakowska i Janina Wesołowska.

Oto fragment wspomnień pani Gertrudy Trzeciakowskiej:

Uporządkowano 2 sale w gmachu szkolnym, zniesiono ławki, postarano się o dalsze umeblowanie klas i już 4 lutego 1945 roku odbyły się zapisy. Dla dzieci szkolnych, a 8 lutego rozpoczęto naukę. Zebrano we wsi wszystkie ocalałe podręczniki i elementarze, rozdano dzieciom ręcznie pisane kartki elementarza, rozdano zeszyty, z druków poniemieckich  sporządzone i nauka ruszyła.

Do szkoły zapisało się 184 dzieci z Pudliszek i oddalonego o 3 kilometry Karca, z których utworzono 4 klasy, z których każda uczyła się 3 godziny dziennie.

1 lutego 1954 roku kierownikiem szkoły został pan Ludwik Misiaczyk, który pełnił tę funkcję przez 20 lat.

W latach 50. XX w. wraz z rozwojem Zakładu Przemysłu Owocowo-Warzywnego w Pudliszkach istniejąca dwuizbowa szkoła okazała sie za mała. Dzięki staraniom ówczesnego dyrektora powstał nowy budynek. 1 lutego 1959 roku rozpoczęto naukę w nowym pawilonie szkolnym, w którym mieściły się 3 klasy. Budynek ten obecnie stanowi część dużego budynku, są to obecne sale 2, 3 i 4.

W 1958 r. Pudliszki mają już 5-izbową szkołę, co jak na warunki wiejskie było niewątpliwym sukcesem. Uczniów jednak z roku na rok przybywało. W latach 1965-68 władze gminy przeprowadziły remont kapitalny budynku głównego. Dzięki zamianie mieszkań służbowych na klasy sytuacja lokalowa znacznie się poprawiła, a dzieci uczyły sie na jedną zmianę.

W latach 60 i 70 XX w. ze względu na warunki lokalowe uczniowie z Pudliszek uczyli się również w: pałacu w Pudliszkach, drewnianych barkach tzw. kolonialce i Hawajce oraz w domu pana Matuszewskiego, tzw. starej szkole.

W związku ze stale zwiększającą się liczbą uczniów zachodzi konieczność dobudowania kolejnych pomieszczeń. Z braku środków w 1981 roku postawiono używany barak. Miał służyć przez kilka lat, pozostał na trzydzieści. W ten sposób szkoła zyskała 5 izb lekcyjnych.

W latach 90. XX w. dyrektor szkoły, pan Edward Przybylski, rozpoczął batalię o poprawę sytuacji szkoły w Pudliszkach. Systemem gospodarczym wybudowano drugi pawilon szkolny doprowadzono energię cieplną z rozbudowanej kotłowni Wiejskiego Ośrodka Zdrowia.

31 listopada 1984 r. powołano Wiejski Społeczny Komitet Narodowego Czynu Pomocy Szkole w Pudliszkach, którego celem było wybudowanie sali gimnastycznej. W lutym 1986 r. wykończono prace przy budowie łącznika starego i nowego pawilonu. W czerwcu 1987 r. przystąpiono do prac ziemnych przy budowie sali. W 1989 r. stały mury całego obiektu. 18 grudnia 1991 r. nastąpiło uroczyste otwarcie sali. Wybudowano salę gimnastyczną z rozkładaną widownię na 250 miejsc, małą salkę gimnastyczną, świetlicę – stołówkę oraz duże zaplecze w postaci szatni, natrysków i toalet.

30 maja 1998 roku nastąpiła uroczystość nadania szkole podstawowej imienia generała Franciszka Dzierżykraja-Morawskiego - wzorowego Polaka, żołnierza i poety. W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele władz oraz rodzina generała Morawskiego.

1 czerwca 2002 roku szkoła podstawowa otrzymała sztandar. Wyhaftowane były na nim elementy nawiązujące do sylwetki patrona: szabla, kłosy zboża i książka z piórem.

W 2005 roku dyrektor szkoły, pani Bogumiła Szolc rozpoczęła starania o zlikwidowanie baraku i rozbudowę placówki. Podczas sesji budżetowej w 2011 r. radni podjęli decyzję o przeznaczeniu środków na rozbudowę naszej szkoły. Prace rozpoczęły się od wyburzenia tzw. baraku.

Naukę w nowym budynku rozpoczęto 1 września 2012 roku. 25 października nastąpiło oficjalne otwarcie nowej części szkoły. Tego dnia gimnazjum przyjęło imię Stanisława Fenrycha – założyciela fabryki i wielkiego społecznika. Na uroczystość przybyło wielu gości, wśród których znalazła się liczna reprezentacja rodziny patrona. Gościliśmy m.in. Marię Czerwińską, bratanicę Stanisława Fenrycha, która przed wojną bywała w Pudliszkach.

W 2013 roku zaczęła funkcjonować salka integracji sensorycznej. To jedyna tego typu sala w naszej gminie. W tym samym czasie została odnowiona świetlica, w której powstał kącik zabaw.